Veranderen vs ontwikkelen
Een gesprek dat bij een coach vaak voorbijkomt is de discussie of mensen eigenlijk wel in staat zijn om te veranderen. Of we in wezen niet eigenlijk "zijn wie we zijn". Mensen komen naar een coach toe omdat ze een wens hebben. Zij willen met zichzelf aan de slag omdat de dingen niet zo gaan als ze zouden willen. Kenmerkend is juist dat ze op zoek zijn naar verandering. En druist het principe van dat "we zijn wie we zijn" daar niet helemaal tegen in? Mensen ontwikkelen zichzelf wel, groeien, maar zijn we in staat om onszelf (bewust) te veranderen?
Het antwoord op die vraag is enigszins complex. Het essentie niveau, het wezen van onze essentie, van wie we zijn, kunnen we niet veranderen. Dat groeit wel, ontwikkelt zich, daar komen we steeds meer mee in contact, maar kan je niet anders voordoen dan wat het is. Daar hebben we geen invloed op. Wat we wel kunnen beïnvloeden is ons gedrag. Onze inzichten. Onze manier van denken.
Dat je op verschillende manieren tegen iets aan kan kijken, over iets kan denken, is voor de meeste mensen nog wel helder, maar hoe zit dat met ons gevoel? Gevoel is toch iets dat gewoon naar boven komt?
Ook gevoel is iets dat op twee niveaus aanwezig is. Een gevoel dat op essentieniveau plaatsvindt, zoals de onvoorwaardelijke liefde en gevoel dat zich op ego-niveau voltrekt, zoals de liefde voor iemand die beïnvloed wordt door angsten uit het verleden waarin je verlaten bent. Aan het gevoel op essentieniveau kunnen we, en hoeven we, niets te doen. Dat is de puurheid van ons wezen, de puurheid van wie we zijn. Iets mooiers bestaat niet. Terwijl juist ons gevoel op ego-niveau ons in het dagelijks leven in sterke mate beïnvloedt en dat gevoel is wel degelijk te beïnvloeden. Zeg maar te veranderen.
Misschien is het goed om ons als mensen eens te vergelijken met een bloemetje. Zeg maar een viooltje. Een viooltje zal nooit een lelie worden. Een viooltje is en blijft een viooltje. Dat is de essentie van het bloemetje. Door het viooltje echter in het goede licht te zetten, voldoende water te geven en af en toe eens wat verse aarde of mest te geven, kan je wel de mate waarin het viooltje groeit en bloeit beïnvloeden.
Als je aarde alleen maar als aarde beschouwt, sluit je je ogen voor de omstandigheden die je wel degelijk kunt beïnvloeden.Een viooltje dat je in een dicht dennenbos plant, zal het niet lang overleven, terwijl een viooltje dat je in de border van je tuin plant waarschijnlijk een lust voor het oog zal zijn.
Bovenstaand voorbeeld geeft ook goed aan, waar je aandacht aan kan besteden in je leven om te komen tot groei en verandering. Aan wie je bent kun je niets doen. Dat hoef je niet eens te proberen. Je kunt jezelf echter wel voldoende licht, water en voeding geven. Je kunt ook de omstandigheden waarin je leeft aanpakken. Om op die manier tot groei en bloei te komen. Dat doe je door eerst eens goed te kijken naar wie je bent en wat je nodig hebt om tot die groei en bloei te komen. Een vis moet je immers geen Pokon in zijn water geven, maar vissenvoer. Terwijl een viooltje op vissenvoer waarschijnlijk minder goed groeit dan met een beetje Pokon in het water. Je kijkt dus naar wat voor jou nodig is om tot groei en bloei te komen. Dat kijken kan je vanuit verschillende invalshoeken doen. Je kunt op zoek gaan naar wat jouw groei en bloei kan stimuleren, maar je kunt ook gaan kijken naar wat jouw groei en bloei tegen houdt. Wat je op dat moment kan doen is de omstandigheden waaronder je leeft veranderen. Je mentale voedsel aanpassen. Daarmee verander je zelf nog niet, maar je creëert wel een bodem waarin groei kan plaatsvinden, en op die wijze verhouden persoonlijke groei en verandering zich tot elkaar.
